Tijdens de raadsvergadering van donderdag 28 november jl. diende de Apeldoornse politieke partij WijApeldoorn de motie ‘Aandacht voor zij die niet bevrijd werden/De verhalen die niet verteld werden’ in. Hiermee riep de partij op om tijdens (de daarvoor in het leven geroepen) herdenkingen op een gelijkwaardige wijze ook bewust stil te staan bij een specifieke groep die tijdens de Tweede Wereldoorlog eveneens gebukt ging onder het naziregime net als vele anderen. Onder deze ‘vergeten’ groep vallen ook degenen die vaak buiten het narratief zijn gebleven zoals onder andere homoseksuelen, Roma en Sinti, Jehova’s getuigen en mensen met een handicap.
In 2025 herdenken we de 80-jarige bevrijding van Nederland van de Duitse overheersing. Dit is een moment om stil te staan bij de hoge prijs die velen in Europa, en ook in Nederland, hebben betaald. Hoewel deze dag vooral wordt gezien als de bevrijding van nazi-Duitsland, moeten we erkennen dat voor sommige groepen deze bevrijding slechts gedeeltelijke of zelfs geen vrijheid bracht. De herdenking in 2025 zal aandacht geven aan diverse groepen slachtoffers, waaronder die van het Apeldoornsche Bosch, verzetsstrijders, gefusilleerden, slachtoffers in Nederlands-Indië, politie in het verzet (zoals Samuel Esmijer), dwangarbeiders en soldaten die in deze- en latere oorlogen hun leven hebben gegeven.
Veel herdenkingswebsites benadrukken dat steeds minder mensen in leven zijn die de oorlog bewust hebben meegemaakt en roepen op om onbekende verhalen te delen voordat ze verloren gaan. Bij de herdenkingen in Apeldoorn is in de afgelopen jaren weinig tot geen aandacht besteed aan de vervolging van homoseksuele mannen en vrouwen tijdens de oorlog.
De herdenking van de Tweede Wereldoorlog biedt een belangrijke gelegenheid om stil te staan bij álle slachtoffers van het naziregime, inclusief de groepen die vaak buiten dat narratief zijn gebleven. Anti-LHBTI-wetgeving in landen zoals Hongarije en Polen en de polarisatie in landen zoals Rusland tonen aan hoe haat en verdeeldheid nog steeds als politiek instrument worden ingezet. Deze motie roept op tot erkenning van de vergeten slachtoffers van vervolging onder het naziregime en benadrukt het belang van inclusieve herdenkingen. Het herdenken van deze geschiedenis helpt ons te leren van het verleden en te voorkomen dat discriminatie, haat en onderdrukking opnieuw hun vernietigende werk kunnen doen.
‘Solidariteit en inclusie blijven essentieel, zowel bij herdenkingen als in onze dagelijkse samenleving.‘
Lilian Haak (fractievoorzitter van WijApeldoorn) die deze motie namens haar fractie indiende, en naderhand besloot deze niet in stemming te brengen, en Chris Schouten (fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid) gaven na de raadsvergadering van donderdag 28 november een reactie voor de camera van Samen 1 waarbij zij letterlijk naast elkaar stonden. Te bekijken via de YouTube link:
